De verschillende soorten suiker
Er is de laatste tijd veel media-aandacht geweest over suiker in onze voeding en het effect daarvan op onze gezondheid. Omdat er echter zoveel verschillende soorten, namen en classificaties van suiker zijn, kan het moeilijk zijn om deze beweringen te relateren aan onze eigen keuzes. Suiker is de naam voor een groep koolhydraten die een korte, meestal cyclische structuur hebben en een zoete smaak hebben. Er zijn echter een aantal andere stoffen die ook kunnen worden gebruikt om voedingsmiddelen te zoeten. De eenvoudigste van alle suikers worden monosacchariden genoemd en deze vormen de bouwstenen van de andere soorten koolhydraten. Hoewel monosachariden alleen kunnen worden gevonden, worden ze vaker aangetroffen in paren gebonden om de rest van het suikerspectrum te vormen.
Er zijn drie veel voorkomende monosachariden
- Glucose: Soms bekend als dextrose, is glucose de primaire energiebron voor de meeste biologische organismen.
- fructose: Fructose, of fruitsuiker, is de zoetste en meest in water oplosbare van alle suikers, ongeveer 1,7 maal zoeter dan tafelsuiker, en wordt voornamelijk in fruit gevonden.
- Galactose: Galactose komt niet vaak voor in zijn vrije bron, maar kan worden gevonden in erwten en andere peulvruchten. Het is minder zoet dan glucose of fructose
De meeste gewone suikers die we eten staan bekend als disacchariden omdat ze een mengsel zijn van twee van de monosachariden hierboven. Factoren zoals hoe zoet ze zijn, hoe snel ze worden opgenomen en hoe ze ons lichaam beïnvloeden, hangen grotendeels af van welke twee worden gecombineerd.
Veel voorkomende combinaties van monosachariden
Sucrose
De suiker die we in onze huizen gebruiken om toe te voegen aan drankjes of om te bakken – of het nu gaat om gegranuleerde, caster (super fijne) of suikerglazuur (aangedreven) suiker. Sucrose wordt gevormd uit glucose en fructose moleculen gecombineerd. Hoewel sucrose in veel planten wordt aangetroffen, bevatten alleen suikerriet, gekweekt in tropische klimaten, en suikerbieten, geteeld in koudere streken, voldoende hoeveelheden om extractie haalbaar te maken.
Omgekeerde suiker
Invertsuiker lijkt op sucrose, maar terwijl de glucose- en fructosemoleculen samengebonden zijn in sucrose, zijn ze allebei vrij in omgekeerde suiker. Dit maakt de smaak van omgekeerde suiker aanzienlijk zoeter dan sucrose.
Golden Syrup, Treacle
Dit zijn een bijproduct van suikerraffinage en zijn een mengsel van omgekeerde suiker en sucrose. Golden siroop is een dik, amberkleurig product, ook bekend als light siroop, terwijl stroop donkerder is en een meer uitgesproken smaak heeft.
Bruin, Muscovado, Barbados, Melasse, Demerara, Turbinado-suiker
Deze suikers zijn allemaal in essentie hetzelfde als witte suiker of sucrose, maar zijn minder verfijnd zodat de melasse-component van het suikerriet-extract niet volledig is verwijderd of geraffineerde witte suiker met melasse is toegevoegd.
Ze zijn allemaal bruin van kleur en hebben een karamelsmaak, afhankelijk van de hoeveelheid melasse in het eindproduct. Nutritioneel gezien, hebben bruine suikers heel weinig verschil met witte suiker.
Lactose
Lactose is de suiker die in melk wordt gevonden. Hoewel alle babyzoogdieren lactose kunnen verdragen, dragen alleen mensen dit tot in de volwassenheid. Toch is dit kenmerk genetisch en varieert het tussen individuen en rassen. Ongeveer 5% van de Noord-Europeanen en 90% van sommige Afrikaanse en Aziatische landen hebben lactose-intolerantie en lijden aan buikpijn als ze melk of melkproducten binnenkrijgen.
Maltose
Maltose wordt meestal gevonden in kiemende granen, met name gerst, en is minder zoet dan glucose, fructose en sucrose. Maltose bestaat uit twee glucosemoleculen die aan elkaar zijn gebonden.
Fructose maïs siroop
High fructose corn syrup (HFCS) is een suikervervanging die iets zoeter is dan sucrose. In Europa staat HFCS bekend als glucose-fructosestroop, fructose-glucosestroop of isoglucose. Het is een omgekeerde suiker geproduceerd uit maïszetmeel of maïszetmeel en hoewel het productieproces vrij lang duurt, is de zoetstof veel goedkoper te produceren dan gewone suiker en wordt deze geproduceerd als een vloeistof, en is deze gemakkelijker te mengen met andere voedingsmiddelen. HFCS wordt over het algemeen gebruikt in de vorm HFCS55, die 55% fructose en 45% glucose bevat en wordt uitgebreid gevonden in verwerkt voedsel en frisdranken in de VS, hoewel het in Europa minder wijdverspreid is.
Natuurlijke zoetstoffen
Natuurlijke zoetstoffen zijn natuurlijke producten op basis van suiker, zowel voor hun zoetheid als voor hun smaak.
Honing
Honing is geproduceerd door bijen en was waarschijnlijk de eerste stof die aan andere voedingsmiddelen werd toegevoegd om ze zoeter te maken. De smaak van honing hangt grotendeels af van de soort stuifmeel die door de bijen is verzameld. Naast dat het als zoetstof wordt gebruikt, heeft honing ook antiseptische eigenschappen. Honing bestaat voornamelijk uit fructose en glucose
Ahornsiroop
Ahornsiroop komt van het sap van een esdoorn en is iets minder zoet en meer vloeibaar dan honing. Esdoornsiroop bestaat voornamelijk uit sucrose.
Rijstmout siroop
Ook bekend als bruine rijststroop, rijstmoutsiroop is gemaakt van gefermenteerde gekookte rijst en bestaat voornamelijk uit maltose en glucose. Rijstmout siroop is meer calorisch en minder zoet dan suiker en er wordt van verondersteld dat deze hoger is dan het gewenste arseengehalte. Het bevat hogere niveaus van maltose dan fructose en glucose.
Nectar van agave
Agave nectar wordt gemaakt van het sap van de agaveplant dat enzymatisch wordt verwerkt tot een siroop. Het is zeer hoog in fructose (ongeveer 85%) en daarom erg zoet. Het heeft geen herkenbare smaak zoals honing en ahornsiroop
Niet suiker zoetstoffen
Suikers zijn niet de enige zoet smakende stoffen die in ons voedsel worden gebruikt. Een aantal andere zoetstoffen worden routinematig gebruikt en deze kunnen van natuurlijke oorsprong zijn, bijvoorbeeld van plantenextracten, of kunstmatig, alleen gesynthetiseerd vanwege hun rol als zoetstof.
Stevia
Een extract van de Stevia rebaudiana-plant dat wordt gebruikt om een kunstmatige zoetstof te produceren. De zoetheid wordt geleverd door een groep chemicaliën die glycosiden worden genoemd en is tot 150 keer zoeter dan suiker. Verschillende fabrikanten extraheren en zuiveren de stevia-plant op verschillende manieren, wat leidt tot enigszins verschillende producten, waarvan sommige een uitgesproken en enigszins bittere nasmaak kunnen hebben.
Suiker alcoholen
Afgeleid van planten, zijn suikeralcoholen zoetstoffen die verband houden met suikers, maar minder calorieën bevatten omdat ze niet volledig worden gemetaboliseerd.
Als zodanig hebben ze minder effect op de bloedsuikerspiegel, maar ze kunnen een laxerend effect hebben als ze in grote hoeveelheden worden ingenomen. Suikeralcoholen omvatten erythritol, glycerol (ook bekend als glycerol of glycerine), gehydrogeneerde zetmeelhydrolysaten, isomalt, lactitol, maltitol, mannitol, sorbitol, xylitol.
Interessant is dat suikeralcoholen vaak worden aangetroffen in producten die zijn aangeduid als “suikervrij” of “zonder toegevoegde suiker”
Kunstmatige zoetstoffen
Kunstmatige zoetstoffen zijn caloriearme of caloriearme producten die vaak worden gebruikt in plaats van suiker om zoeten en dranken zoeter te maken. Kunstmatige zoetstoffen worden niet alleen gebruikt in zogenaamde ‘dieetvoedingsmiddelen’, omdat veel reguliere kant-en-klaarmaaltijden en andere producten ook kunstmatige zoetstoffen bevatten.
Zijn kunstmatige zoetstoffen veilig
Er is veel discussie, onderzoek en controverse geweest over de veiligheid van kunstmatige zoetstoffen. Het Amerikaanse National Cancer Institute en Cancer Research UK stellen momenteel dat er geen bewijs is dat kunstmatige zoetstoffen kanker bij de mens veroorzaken en dat ze allemaal grondig moeten worden getest voordat ze in de handel worden gebracht om in voedsel te worden gebruikt. U moet echter op de hoogte blijven van het huidige onderzoek naar de gezondheidseffecten van kunstmatige zoetstoffen en uw eigen beslissing nemen over welke, indien aanwezig, u wenst te eten.
Aspartaam
Aspartaam is een kunstmatig zoetmiddel met een lage calorische waarde dat gebaseerd is op het samenvoegen van de aminozuren asparaginezuur en fenylalanine. Aspartaam is een van de meest voorkomende zoetstoffen en wordt verkocht onder verschillende handelsnamen waaronder NutraSweet, Equal, Spoonful, Equal-Measure, Canderel, Benevia, AminoSweet en NatraTaste. Aspartaam is het onderwerp geweest van een aantal gezondheidsproblemen en is in verband gebracht met hersentumoren, leukemie, lymfomen, migraine en een aantal andere problemen. Een aantal beoordelingen, bijvoorbeeld door het National Cancer Institute van de VS in 2006 en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid zo recent in 2013, hebben hiervoor echter geen bewijs gevonden. De aanvaardbare dagelijkse inname, ingesteld op 100 keer lager dan de hoeveelheid die mogelijk gezondheidsproblemen kan veroorzaken in laboratoriumonderzoek, is 40 mg per kilo lichaamsgewicht. Voor een volwassene van 75kg / 165lb komt dit neer op ergens in de regio van 19 blikjes light frisdrank of 363 zoetstoftabletten per dag.
Sacharine
Ontdekt in 1879, was sacharine de eerste kunstmatige zoetstof. Verkocht als Sweet’N Low en Sucron, is het tot 300 keer zoeter dan suiker hoewel sommigen vinden dat het een licht bittere of metalen nasmaak heeft. Sacharine wordt gebruikt in producten zoals voedingsmiddelen, dranken, kauwgom, tandpasta, lipgloss en vitamines. Saccharine werd verdacht van het veroorzaken van blaaskanker in de jaren 1970, maar dit is weerlegd en een herevaluatie in 1999 door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek concludeerde dat sacharine geen mogelijk carcinogeen voor de mens was. De aanvaardbare dagelijkse inname is 5 mg per kilo lichaamsgewicht.
Sucralose
Ontdekt in 1996, is sucralose veel zoeter dan zowel sacharine en aspartaam en meer hittebestendig. Sucraloase wordt verkocht onder de merknamen Splenda Zerocal, Sukrana, SucraPlus, Candys, Cukren en Nevella. De aanvaardbare dagelijkse inname is 15 mg per kilo lichaamsgewicht.
Acesulfame K
Acesulfaam K wordt het vaakst gemengd met sucralose gebruikt om de bittere nasmaak van aspartaam in een reeks caloriearme voedingsmiddelen en dranken te verminderen. De aanvaardbare dagelijkse inname is 9 mg per kilo lichaamsgewicht.
Neotaam
Goedgekeurd door de FDA in 2002 en gemaakt door NutraSweet, neotaam is een derivaat van aspartaam. Neotaam is echter veel zoeter dan aspartaam en wordt daarom op veel lagere niveaus gebruikt. Zoals met alle zoetstoffen, is er controverse over veiligheid, maar de consumentenbeschermingsgroep Centrum voor Wetenschap in het publieke belang heeft neotaam geclassificeerd als “veilig”.
